This site uses cookies.
Some of these cookies are essential to the operation of the site,
while others help to improve your experience by providing insights into how the site is being used.
For more information, please see the ProZ.com privacy policy.
This person has a SecurePRO™ card. Because this person is not a ProZ.com Plus subscriber, to view his or her SecurePRO™ card you must be a ProZ.com Business member or Plus subscriber.
Affiliations
This person is not affiliated with any business or Blue Board record at ProZ.com.
Services
Translation, Editing/proofreading, Subtitling
Expertise
Specializes in:
Zoology
Media / Multimedia
Tourism & Travel
Religion
Poetry & Literature
Music
Journalism
Cinema, Film, TV, Drama
Cooking / Culinary
Rates
Payment methods accepted
Wire transfer, Money order
Portfolio
Sample translations submitted: 2
English to Georgian: Birds, Beasts, and Relatives Detailed field: Poetry & Literature
Source text - English Birds, Beasts, and Relatives
To Theodore Stephanides,
in gratitude for laughter and for learning
Conversation
It had been a hard winter, and even when spring was supposed to have taken over, the crocuses – which seemed to have a touching and unshaken faith in the seasons – were having to push their way grimly through a thin crust of snow. The sky was low and grey, liable to discharge another fall of snow at any minute, and a biting wind howled round the house. Taken altogether, weather conditions were not ideal for a family reunion, particularly when it was my family.
It was a pity, I felt, that when they had all forgathered in England for the first time since World War II, they should be treated to something approaching a blizzard. It did not bring out the best in them; it made them more touchy than usual, quicker to take offence, and less likely to lend a sympathetic ear to anyone’s point of view but their own.
They were grouped, like a pride of moody lions, round a fire so large and flamboyant that there was immediate danger of its setting fire to the chimney. My sister Margo had just added to it by the simple method of dragging in the carcass of a small tree from the garden and pushing one end into the fireplace, while the remainder of the trunk lay across the hearth-rug. My mother was knitting, but you could tell by the slightly vacant look on her face and the way her lips moved occasionally, as if she were in silent prayer, that she was really occupied with the menu for tomorrow’s lunch. My brother Leslie was buried behind a large manual on ballistics, while my elder brother Lawrence, clad in a roll-top pullover of the type usually worn by fishermen (several sizes too large for him), was standing by the window sneezing wetly and regularly into a large scarlet handkerchief.
‘Really, this is a frightful country,’ he said, turning on us belligerently, as though we were all directly responsible for the climatic conditions prevailing. ‘You set foot on shore at Dover and you’re met by a positive barrage of cold germs… D’you realize that this is the first cold I’ve had in twelve years? Simply because I had the sense to keep away from Pudding Island. Everyone I’ve met so far has a cold. The entire population of the British Isles seems to do absolutely nothing from one year’s end to another except shuffle round in small circles sneezing voluptuously into each other’s faces… a sort of merry-go-round of reinfection. What chance of survival has one got?’
‘Just because you’ve got a cold you carry on as though the world was coming to an end,’ said Margo. ‘I can’t understand why men always make such a fuss.’
Larry gave her a withering look from watering eyes. ‘The trouble with you all is that you like being martyrs. No one free from masochistic tendencies would stay in this – this virus’s paradise. You’ve all stagnated; you like wallowing here in a sea of infection. One excuses people who have never known anything else, but you all had a taste of the sun in Greece; you should know better.’
‘Yes, dear,’ said Mother soothingly, ‘but you’ve just come at a bad time. It can be very nice, you know. In the spring, for example.’
Larry glared at her. ‘I hate to jolt you out of your Rip Van Winkle-like trance,’ he said, ‘but this is supposed to be the spring… and look at it! You need a team of huskies to go down to post a letter.’
‘Half an inch of snow,’ snorted Margo. ‘You do exaggerate.’
‘I agree with Larry,’ Leslie said, appearing from behind his book suddenly. ‘It’s bloody cold out. Makes you feel you don’t want to do anything. You can’t even get any decent shooting.’
‘Exactly,’ said Larry triumphantly, ‘while in a sensible country like Greece one would be having breakfast outside and then going down to the sea for a morning bathe. Here my teeth chatter so much it’s only with difficulty that I can eat any breakfast.’
‘I do wish you’d stop harping on Greece,’ said Leslie. ‘It reminds me of that bloody book of Gerry’s. It took me ages to live that down.’
‘Took you ages?’ said Larry caustically. ‘What about me? You’ve no idea what damage that Dickens-like caricature did to my literary image.’
‘But the way he wrote about me, you would think I never thought about anything but guns and boats,’ said Leslie.
‘Well, you never do think about anything but guns and boats.’
‘I was the one that suffered most,’ said Margo. ‘He did nothing but talk about my acne.’
‘I thought it was quite an accurate picture of you all,’ said Mother, ‘but he made me out to be a positive imbecile.’
‘I wouldn’t mind being lampooned in decent prose,’ Larry pointed out, blowing his nose vigorously, ‘but to be lampooned in bad English is unbearable.’
‘The title alone is insulting,’ said Margo. ‘My Family and Other Animals! I get sick of people saying, “And which other animal are you?” ’
‘I thought the title was rather funny, dear,’ said Mother. ‘The only thing I thought was that he hadn’t used all the best stories.’
‘Yes, I agree,’ said Leslie.
‘What best stories?’ Larry demanded suspiciously.
‘Well, what about the time you sailed Max’s yacht round the island? That was damned funny.’
‘If that story had appeared in print I would have sued him.’
‘I don’t see why, it was very funny,’ said Margo.
‘And what about the time you took up spiritualism – supposing he’d written about that? I suppose you’d enjoy that?’ inquired Larry caustically.
‘No, I would not – he couldn’t write that,’ said Margo in horror.
‘Well, there you are,’ said Larry in triumph. ‘And what about Leslie’s court case?’
‘I don’t see why you have to bring me into it,’ said Leslie.
‘You were the one who was going on about him not using the best incidents,’ Larry pointed out.
‘Yes, I’d forgotten about those stories,’ said Mother, chuckling. ‘I think they were funnier than the ones you used, Gerry.’
‘I’m glad you think that,’ I said thoughtfully.
‘Why?’ asked Larry, glaring at me.
‘Because I’ve decided to write another book on Corfu and use all those stories,’ I explained innocently.
The uproar was immediate.
‘I forbid it,’ roared Larry, sneezing violently. ‘I absolutely forbid it.’
‘You’re not to write about my spiritualism,’ Margo cried out. ‘Mother, tell him he’s not to write about that.’
‘Nor my court case,’ snarled Leslie. ‘I won’t have it.’
‘And if you so much as mention yachts…’ Larry began.
‘Larry dear, do keep your voice down,’ said Mother.
‘Well, forbid him to write a sequel then,’ shouted Larry.
‘Don’t be silly, dear, I can’t stop him,’ said Mother.
‘Do you want it all to happen again?’ demanded Larry hoarsely. ‘The bank writing to ask if you will kindly remove your overdraft, the tradesmen looking at you askance, anonymous parcels full of strait-jackets being left on the doorstep, being cut dead by all the relatives. You are supposed to be head of the family – stop him writing it.’
‘You do exaggerate, Larry dear,’ said Mother. ‘Anyway, I can’t stop him if he wants to write it. I don’t think it will do any harm and those stories are the best ones, I think. I don’t see why he shouldn’t write a sequel.’
The family rose in a body and told her loudly and vociferously why I should not write a sequel. I waited for the noise to die down.
‘And apart from those stories, there are quite a number of others,’ I said.
‘Which ones, dear?’ inquired Mother.
The family, red-faced, bristling, glowered at me in an expectant silence.
‘Well,’ I said thoughtfully, ‘I want to give a description of your love affair with Captain Creech, Mother.’
‘What?’ squeaked Mother. ‘You’ll do no such thing… love affair with that disgusting old creature, indeed. I won’t have you writing about that.’
‘Well, I think that’s the best story of the lot,’ said Larry unctuously, ‘the vibrant passion of the romance, the sweet, archaic charm of the leading man… the way you led the poor old chap on…’
‘Oh, do be quiet, Larry,’ said Mother crossly. ‘You do make me angry when you talk like that. I don’t think it’s a good idea for you to write this book, Gerry.’
‘I second that,’ said Larry. ‘If you publish we’ll sue you in a body.’
Faced with such a firm and united family, bristling in their resolve to prevent me at all costs, there was only one thing I could do. I sat down and wrote this book.
Writing something of this sort presents many pitfalls for the author. His new readers do not want to be constantly irritated by references to a previous book that they have not read, and the ones who have read the previous book do not want to be irritated by constant repetition of events with which they are familiar. I hope that I have managed to steer a fairly steady course between the two.
Translation - Georgian ჯერალდ დარელი
ჩიტები, მხეცები და ნათესავები
თეოდორ სტეფანიდესს,
მადლობის ნიშნად მხიარულებისა და სწავლებისთვის
საუბარი
სუსხიანი ზამთრის შემდეგ, გაზაფხულის პირას, ზაფრანებმა, ასე გულისამაჩუყებლად და ურყევად რომ ენდობიან წელიწადის დროებს, ძლივს გაიკვალეს გზა თოვლის თხელ საფარში. ნაცრისფერი ცა ჩამოქურუხებულიყო და ყოველ წუთს მორიგი თოვლის ნამქერით იმუქრებოდა, სახლს ყმუილით ევლებოდა ქარი. ამინდი ნამდვილად არ უწყობდა ხელს ოჯახურ იდილიას, განსაკუთრებით, როცა საქმე ჩემს ოჯახს ეხებოდა.
ჩემდა სამწუხაროდ, ვგრძნობდი, რომ რაც მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ პირველად შევიყარეთ ერთად, ჩვენი შეხვედრა ქარიშხალს მოასწავებდა. ნაზი გრძნობები არავის მოსჭარბებია, პირიქით; ჩვეულებრივზე მეტად გაღიზიანებულები და ნერვებმოშლილები იყვნენ, ნაკლებად ადარდებდათ სხვისი აზრი და მხოლოდ საკუთარს ეთანხმებოდნენ.
უხასიათო ლომების ხროვასავით შემოსხდომოდნენ უზარმაზარ, მხურვალე კოცონს, რომელიც სახიფათოდ მოიწევდა ბუხრიდან. ჩემმა დამ, მარგომ, ძალზე მარტივი მეთოდით შეუკეთა შეშა; ბაღიდან მოტანილი ხის ერთი ბოლო ცეცხლში შედო, ტოტები კი ხალიჩაზე დასთრევდა. დედაჩემი ქსოვდა, მაგრამ მისი ოდნავ დაბნეული გამომეტყველებისა და იმის მიხედვით, როგორ ამოძრავებდა დროდადრო ტუჩებს უტყვი მლოცველივით, ძნელი მისახვედრი არ იყო, რომ ხვალინდელი სადილის მენიუზე ფიქრობდა. ჩემი ძმა, ლესლი, ბალისტიკის შესახებ ყოველწლიურ გამოცემაში ჩაფლულიყო, უფროსი ძმა, ლორენსი კი – რამდენიმე ზომით დიდ სვიტერში, როგორსაც ჩვეულებრივ მეზღვაურები ატარებენ ხოლმე; ფანჯარასთან იდგა, განუწყვეტლივ აცემინებდა და უზარმაზარი, წითელი ცხვირსახოცით იხოცავდა ცხვირს.
– არა, ნამდვილად სახიფათო ქვეყანაა – თქვა მან და საბრძოლო სულისკვეთებით აღსავსე მოგვიბრუნდა, თითქოს სწორედ ჩვენ ვიყავით ამინდის ჭირვეულობის მიზეზი. – დუვრის ნაპირზე ფეხის დადგმა და გრიპის ბაქტერიების არმიის თავდასხმა ერთია… წარმოგიდგენიათ მაინც, რომ თორმეტი წლის განმავლობაში პირველად გავცივდი? ეს მხოლოდ იმის წყალობით, რომ ჭკუა მეყო ამ პუდინგების კუნძულიდან შორს მეცხოვრა. ჯერჯერობით ვინც ვნახე, ყველა გაციებულია. თითქოს ბრიტანეთის კუნძულების მთელ მოსახლეობას წლიდან წლამდე სხვა საქმე არ აქვს, დაფრატუნებენ წრეებზე და ერთმანეთს სახეში აცემინებენ… რაღაც ინფექციური კარუსელია. მე შენ გეტყვი, სადმე გაიქცევი!
– მხოლოდ იმიტომ, რომ გრიპი გაქვს, სამყაროს დასასრულის გამოცხადება საჭირო არ არის – თქვა მარგომ – არ მესმის, რატომ ტეხენ კაცები ერთ ამბავს ასეთი წვრილმანების გამო?
ლარიმ გამანადგურებელი მზერა შეაგება აცრემლებული თვალებიდან:
– თქვენი პრობლემა ისაა, რომ მოწამეებად ყოფნა მოგწონთ. მაზოხისტური მიდრეკილებებისგან თავისუფალი ადამიანი ამ… ამ ვირუსების სამოთხეში ვერ გაჩერდებოდა. ყველანი დამბლადაცემულებივით ხართ: მოგწონთ ინფექციის ზღვაში ფართხალი. იმ ხალხე არაფერს ვამბობ, ვისაც სხვა არაფერი უნახავს, მაგრამ თქვენ მაინც ხომ გიგემიათ საბერძნეთის მზე, თქვენ უკეთ უნდა იცოდეთ.
– ჰო, ძვირფასო – ნუგეშისცემა სცადა დედამ – მაგრამ შენ ცუდ დროს ჩამოხვედი. ხომ იცი, აქაც არ არის ცუდი, გაზაფხულზე, მაგალითად.
ლარი გაცოფებული მიაჩერდა:
– სულაც არ მინდა რიპ ვან ვინკლის ტრანსიდან შენი გამოყვანა – თქვა მან – მაგრამ ახლა უკვე უნდა იყოს გაზაფხული… ერთი ამას შეხედე! ძაღლებიანი მარხილი გჭირდება, ფოსტაში წერილის გასაგზავნად რომ წახვიდე.
– აჭარბებ – ჩაიფრუტუნა მარგომ – თოვლი რაღაც ნახევარ დუიმზე დევს.
– მე ლარის ვეთანხმები – მოულოდნელად ამოყვინთა ლესლიმ თავისი წიგნიდან – საზიზღარი სიცივეა. ყველაფრის ხალისს დაგიკარგავს ადამიანს. სასროლად წასვლაც კი არ შეიძლება.
– ზუსტადაც! – გამარჯვებულის ტონით თქვა ლარიმ – მაშინ, როცა საბერძნეთისმაგვარ გონივრულ ქვეყანაში შეგიძლია ღია ცის ქვეშ ისაუზმო, მერე კი ზღვისკენ დაეშვა და დილის აბაზანა მიიღო. აქ კი კბილები ისე მიკაწკაწებს, რომ საუზმეს ძლივს ვჭამ.
– ნეტავ ყურებს არ გვიჭედავდე ამ შენი საბერძნეთით – თქვა ლესლიმ – სულ ჯერის იმ წყეულ წიგნს მახსენებს. საუკუნე დამჭირდა მოსანელებლად.
– შენ დაგჭირდა საუკუნე? – გესლიანად თქვა ლარიმ – მე რაღა ვთქვა? წარმოგიდგენიათ მაინც, რა ზიანი მიაყენა დიკენსის ამ კარიკატურამ ჩემს მწერლურ რეპუტაციას?
– კი მაგრამ, ჩემზე ისე წერს, თითქოს იარაღისა და ნავების გარდა არაფერზე ვფიქრობ. – თქვა ლესლიმ
– შენ მართლაც არაფერზე ფიქრობ ნავებისა და იარაღის გარდა.
– მე ყველაზე მეტად დავზარალდი – თქვა მარგომ – ჩემს ფერიმჭამელებზე ლაპარაკის მეტი არაფერი უკეთებია.
– ჩემი აზრით, ყველანი ზუსტად აღგწერათ – თქვა დედამ – აი, მე კი ნამდვილ შტერად გამომიყვანა.
– რიგიან პროზაში გამოჭენების წინააღმდეგი არ ვარ, მაგრამ ასეთი ცუდი ინგლისურით დაწერილი პამფლეტი მეტისმეტია – განაცხადა ლარიმ და მაგრად მოიხოცა ცხვირი.
– მარტო სათაური რად ღირს – “ჩემი ოჯახი და სხვა მხეცები”! – თქვა მარგომ – ყელში ამოვიდა, როცა მეკითხებიან, შენ რომელი მხეცი ხარო!
– მე თუ მკითხავ, სათაური სასაცილო უფრო იყო, ძვირფასო – თქვა დედამ – ერთადერთი ისაა, რომ საუკეთესო ისტორიები არ გამოუყენებია.
– გეთანხმები – თქვა ლესლიმ.
– რა საუკეთესო ისტორიები? – იკითხა დაეჭვებულმა ლარიმ.
– მაგალითად, შენი ნაოსნობა კუნძულის გარშემო მაქსის იახტით. საშინლად სასაცილო იყო.
– ეგ ამბავი რომ დაეწერა, სასამართლოში ვუჩივლებდი.
– რატომ? ძალიან სასაცილო იყო. – თქვა მარგომ.
– იმაზე რაღას იტყვი, სპირიტიზმმა რომ გაგიტაცა – შესთავაზებ, ეგეც დაწეროს? მოგეწონება არა? – გესლიანად ჰკითხა ლარიმ.
– არა! მაგას ვერ იზამს! – თქვა თავზარდაცემულმა მარგომ.
– აი, მეც მაგას ვამბობ – ნიშნისმოგებით თქვა ლარიმ – ლესლის სასამართლოზე რაღას იტყვით?
– არ მესმის, მე რა შუაში ვარ – თქვა ლესლიმ.
– შენ არ აგულიანებდი, საუკეთესო ამბების დასაწერად? – მიუბრუნდა ლარი.
– ეგ ამბები დავიწყებული მქონდა – ჩაეცინა დედას – მგონი ესენი იმაზე სასაცილოა, რომლებიც დაწერე, ჯერი.
– კარგია, თუ ასე ფიქრობ – ვუთხარი ჩაფიქრებულმა.
– რატომ? – მომაჩერდა დაეჭვებული ლარი.
– იმიტომ რომ, კიდევ ერთი წიგნის დაწერა გადავწყვიტე კორფუზე და ეს ამბებიც გამომადგება – განვმარტე გულუბრყვილოდ.
ქარიშხალმა არ დააყოვნა.
– გიკრძალავ! – ხმამაღლა აცემინებდა ლარი – სასტიკად გიკრძალავ!
– ჩემს სპირიტიზმზე დაწერა არ გაბედო – ყვიროდა მარგო – დედა, უთხარი რამე!
– არც ჩემს სასამართლოზე – ღრიალებდა ლესლი – ამას ვერ ავიტან!
– იცოდე, იახტა თუ გიხსენებია… – აგრძელებდა ლარი.
– ლარი, ძვირფასო, ხმას დაუწიე – უთხრა დედამ.
– მაშინ აუკრძალე გაგრძელების დაწერა – იყვირა ლარიმ.
– ნუ სულელობ, ძვირფასო, აბა, როგორ ავუკრძალო – უთხრა დედამ.
– გინდა ყველაფერი თავიდან დაიწყოს? – ხმა ჩაეხლიჩა ლარის – ბანკის წერილები, კეთილი ინებეთ და კრედიტი დაფარეთო, რომ გთხოვენ, გამყიდველები ეჭვით გიყურებენ, ანონიმური გზავნილები გიჟის პერაგებით, კართან რომ გიტოვებენ, ნათესავების სამკვდრო–სასიცოცხლოდ გადაკიდება. ოჯახის თავი შენ ხარ – ჰოდა, აუკრძალე დაწერა.
– აჭარბებ, ლარი, ძვირფასო – უთხრა დედამ – თუ დაწერა უნდა, მე მაინც ვერ ავუკრძალავ. მგონი ამით არაფერი დაშავდება. გარდა ამისა, ის ისტორიები მართლაც საუკეთესოა. ვერ ვხვდები, რატომ არ უნდა დაწეროს გაგრძელება.
ოჯახი ერთ მუშტად შეიკრა და ხმაურიანად შეუდგა მისთვის იმის მტკიცებას, რატომ არ უნდა დამეწერა გაგრძელება. დაველოდე, ვიდრე დაწყნარდებოდნენ და ვთქვი:
– ამ ამბების გარდა სხვებიც ბლომადაა.
– რომლები, ძვირფასო? – იკითხა დედამ.
აჭარხლებული, გაცეცხლებული ოჯახის წევრები უარესის მოლოდინში მტრულად მომაჩერდნენ.
– დედა, კაპიტან ქრიჩთან შენს რომანზე ხომ არ დამეწერა? – ვთქვი ჩაფიქრებულმა.
– რა? – აღშფოთდა დედა – ამას არ იზამ… რომანი იმ მართლაც საზიზღარ, ბებერ არსებასთან. ამის დაწერის ნებას არ მოგცემ!
– მგონი ეგ ამბავი სხვებს ბევრად ჯობია – დათაფლული ხმით თქვა ლარიმ – მთრთოლვარე ვნებით აღსავსე სასიყვარულო ისტორია, ნამდვილი მამაკაცის არქაული, მოტკბო შარმი… როგორ არბენინებდი ცერებზე საწყალ კაცს…
– გაჩუმდი, ლარი – შეაწყვეტინა დედამ – საშინლად ვბრაზდები, როცა ასე ლაპარაკობ. ჯერი, მგონი მაგ წიგნის დაწერა არც ისე კარგი აზრია.
– მეც ვეთანხმები – თქვა ლარიმ – თუ დაწერ, ყველანი სასამართლოში გიჩივლებთ.
მტკიცედ შედუღაბებული და ერთ მუშტად შეკრული ოჯახის პირისპირ დარჩენილს, რომელიც ნებისმიერ ფასად ცდილობდა შევეჩერებინე, ერთადერთი გამოსავალი მქონდა – დავჯექი და ეს წიგნი დავწერე.
ასეთ რამის წერა ავტორისთვის ძალიან სახიფათო. მის ახალ მკითხველებს მუდმივად აღიზიანებს პირველი წიგნში აღწერილი მოვლენების აღწერა, რომელიც არ წაუკითხავთ. იმათ კი, ვისაც წაკითხული აქვს, ნაცნობი ამბების გამეორება აღარ უნდა. იმედი მაქვს, ამ ორს შორის სამართლიანი შუალედის პოვნა შევძელი.
Russian to Georgian: Правила для начинающих авторов General field: Art/Literary Detailed field: Poetry & Literature
Source text - Russian Антон Чехов
Правила для начинающих авторов
(Юбилейный подарок — вместо почтового ящика)
Всякого только что родившегося младенца следует старательно омыть и, давши ему отдохнуть от первых впечатлений, сильно высечь со словами: «Не пиши! Не пиши! Не будь писателем!» Если же, несмотря на такую экзекуцию, оный младенец станет проявлять писательские наклонности, то следует попробовать ласку. Если же и ласка не поможет, то махните на младенца рукой и пишите «пропало». Писательский зуд неизлечим.
Путь пишущего от начала до конца усыпан тернием, гвоздями и крапивой, а потому здравомыслящий человек всячески должен отстранять себя от писательства. Если же неумолимый рок, несмотря на все предостережения, толкнет кого-нибудь на путь авторства, то для смягчения своей участи такой несчастный должен руководствоваться следующими правилами:
1) Следует помнить, что случайное авторство и авторство à propos лучше постоянного писательства. Кондуктору, пишущему стихи, живётся лучше, чем стихотворцу, не служащему в кондукторах.
2) Следует также зарубить себе на носу, что неудача на литературном поприще в тысячу раз лучше удачи. Первая наказуется только разочарованием да обидною откровенностью почтового ящика, вторая же влечёт за собою томительное хождение за гонораром, получение гонорара купонами 1899 года, «последствия» и новые попытки.
3) Писанье как «искусство для искусства» выгоднее, чем творчество за презренный металл. Пишущие домов не покупают, в купе первого класса не ездят, в рулетку не играют и стерляжьей ухи не едят. Пища их — мёд и акриды приготовления Саврасенкова1, жилище — меблированные комнаты, способ передвижения — пешее хождение.
4) Слава есть яркая заплата на ветхом рубище певца2, литературная же известность мыслима только в тех странах, где за уразумением слова «литератор» не лезут в «Словарь 30 000 иностранных слов3».
5) Пытаться писать могут все без различия званий, вероисповеданий, возрастов, полов, образовательных цензов и семейных положений. Не запрещается писать даже безумным, любителям сценического искусства и лишённым всех прав. Желательно, впрочем, чтобы карабкающиеся на Парнас были по возможности люди зрелые, знающие, что слова «ехать» и «хлеб» пишутся через «ять».
6) Желательно, чтобы они по возможности были не юнкера и не гимназисты.
7) Предполагается, что пишущий, кроме обыкновенных умственных способностей, должен иметь за собою опыт. Самый высший гонорар получают люди, прошедшие огонь, воду и медные трубы, самый же низший — натуры нетронутые и неиспорченные. К первым относятся: женившиеся в третий раз, неудавшиеся самоубийцы, проигравшиеся в пух и прах, дравшиеся на дуэли, бежавшие от долгов и проч. Ко вторым: не имеющие долгов, женихи, непьющие, институтки и проч.
8) Стать писателем очень нетрудно. Нет того урода, который не нашёл бы себе пары, и нет той чепухи, которая не нашла бы себе подходящего читателя. А посему не робей… Клади перед собой бумагу, бери в руки перо и, раздражив пленную мысль4, строчи. Строчи о чём хочешь: о черносливе, погоде, говоровском квасе5, Великом океане, часовой стрелке, прошлогоднем снеге… Настрочивши, бери в руки рукопись и, чувствуя в жилах священный трепет, иди в редакцию. Снявши в передней калоши и справившись: «Тут ли г. редактор?», входи в святилище и, полный надежд, отдавай своё творение… После этого неделю лежи дома на диване, плюй в потолок и услаждай себя мечтами, через неделю же иди в редакцию и получай свою рукопись обратно. За сим следует обивание порогов в других редакциях… Когда все редакции уже обойдены и нигде рукопись не принята, печатай своё произведение отдельным изданием. Читатели найдутся.
9) Стать же писателем, которого печатают и читают, очень трудно. Для этого: будь безусловно грамотен и имей талант величиною хотя бы с чечевичное зерно. За отсутствием больших талантов, дороги и маленькие.
10) Будь порядочен. Не выдавай краденого за своё, не печатай одного и того же в двух изданиях зараз, не выдавай себя за Курочкина и Курочкина за себя, иностранное не называй оригинальным и т. д. Вообще помни десять заповедей.
11) В печатном мире существуют приличия. Здесь так же, как и в жизни, не рекомендуется наступать на любимые мозоли, сморкаться в чужой платок, запускать пятерню в чужую тарелку и т. д.
12) Если хочешь писать, то поступай так. Избери сначала тему. Тут дана тебе полная свобода. Можешь употребить произвол и даже самоуправство. Но, дабы не открыть во второй раз Америки и не изобрести вторично пороха, избегай тем, которые давным-давно уже заезжены.
13) Избрав тему, бери в руки незаржавленное перо и разборчивым, не каракулистым почерком пиши желаемое на одной стороне листа, оставляя нетронутой другую. Последнее желательно не столько ради увеличения доходов бумажных фабрикантов, сколько ввиду иных, высших соображений.
14) Давая волю фантазии, приудержи руку. Не давай ей гнаться за количеством строк. Чем короче и реже ты пишешь, тем больше и чаще тебя печатают. Краткость вообще не портит дела. Растянутая резинка стирает карандаш нисколько не лучше нерастянутой.
15) Написавши, подписывайся. Если не гонишься за известностью и боишься, чтобы тебя не побили, употреби псевдоним. Но памятуй, что какое бы забрало ни скрывало тебя от публики, твоя фамилия и твой адрес должны быть известны редакции. Это необходимо на случай, ежели редактор захочет тебя с Новым годом поздравить.
16) Гонорар получай тотчас же по напечатании. Авансов избегай. Аванс — это заедание будущего.
17) Получивши гонорар, делай с ним, что хочешь: купи себе пароход, осуши болото, снимись в фотографии, закажи Финляндскому колокол6, увеличь женин турнюр в три раза… одним словом, что хочешь. Редакция, давая гонорар, даёт и полную свободу действий. Впрочем, ежели сотрудник пожелает доставить редакции счёт, из которого будет видно, как и куда истратил он свой гонорар, то редакция ничего не будет иметь против.
18) В заключение прочти ещё раз первые строки этих «Правил».
1885
Translation - Georgian ანტონ ჩეხოვი
წესები დამწყები ავტორებისათვის
საიუბილეო საჩუქარი საფოსტო ყუთის ნაცვლად
უკლებლივ ყველა ახალშობილი ჯერ საგულდაგულოდ უნდა განბანო და, როცა პირველ შთაბეჭდილებებს მოინელებს, კარგად გაროზგო სიტყვით: “არ წერო! არ წერო! მწერალი არ გახდე!”. თუ ამ ეგზეკუციის მიუხედავად ხსენებული ჩვილი მაინც გამოავლენს მწერლობისადმი მიდრეკილებას, ტკბილი სიტყვა სცადეთ. თუ ამანაც არ უშველა, საქმე წასულია – ხელების ქავილი უკურნებელი სენია.
მწერლის გზა თავიდან ბოლომდე სარეველით, ეკლითა და ჭინჭრითაა მოფენილი, ამიტომაც საღად მოაზროვნე ადამიანმა ყველანაირად უნდა აარიდოს თავი ამ პროფესიას. თუ ყველა ამ რჩევის მიუხედავად ულმობელმა ბედისწერამ მაინც უბიძგა ვინმეს ავტორობისკენ, საბრალომ ხვედრის შესამსუბუქებლად შემდეგი წესებით უნდა იხელმძღვანელოს:
1. უნდა გახსოვდეთ, რომ შემთხვევითი და a propos ავტორობა მუდმივ ავტორობაზე ბევრად უკეთესია. კონდუქტორი, რომელიც ლექსებს წერს, უკეთ ცხოვრობს, ვიდრე პოეტი, რომელიც კონდუქტორად არ მუშაობს;
2. ისიც გახსოვდეთ, რომ ლიტერატურულ ასპარეზზე უიღბლობა წარმატებას ათასჯერ სჯობია. პირველი მხოლოდ იმედგაცრუებითა და საფოსტო ყუთის შეურაცხმყოფელი გულახდილობით ისჯება, მეორეს კი ჰონორარის დევნა და 1899 წლის კუპონებით მიღება, “შედეგები” და ახალი ცდები მოსდევს;
3. წერა, როგორც “ხელოვნება ხელოვნებისთვის”, ბევრად მომგებიანია, ვიდრე საძულველი ხელის ჭუჭყისთვის. მწერლები სახლებს ვერ ყიდულობენ, პირველი კლასით ვერ მგზავრობენ, აზარტულ თამაშებს ვერ თამაშობენ და ზუთხის წვნიანს არ ჭამენ. მათი საკვები – თაფლი და სავრასენკოვის წარმოების კალიებია, საცხოვრებელი – ავეჯით გაწყობილი ოთახები, გადაადგილების საშუალება – საკუთარი ორი ფეხი;
4. დიდება ჭყეტელა საკერებელია მომღერლის გაცვეთილ მანტიაზე, ლიტერატურულ დიდებას კი აზრი მხოლოდ იმ ქვეყნებში აქვს, სადაც სიტყვა “ლიტერატორის” მნიშვნელობის საძებნელად “30 000 უცხო სიტყვის ლექსიკონში” არ იქექებიან;
5. წერა ყველას შეუძლია – წოდების, აღმსარებლობის, ასაკის, სქესის, განათლების ცენზის და ოჯახური მდგომარეობის მიუხედავად. კალმოსნობა არც გიჟებს, სცენის მოყვარულებსა და უფლებაშეზღუდულებს ეკრძალებათ. სასურველია, რომ პარნასისკენ მობორძიკე ხალხი შეძლებისდაგვარად მცოდნე და გონიერი იყოს, იმდენად მაინც რომ “ახლა”–ს ნაცვლად “ეხლას” არ წერდეს;
6. აჯობებს, თუ არც იუნკერები იქნებიან და არც გიმნაზისტები;
7. ითვლება, რომ მწერალს, ჩვეულებრივი გონებრივი შესაძლებლობების გარდა, გამოცდილებაც უნდა უმაგრებდეს ზურგს. ყველაზე დიდ ჰონორარს ის ხალხი იღებს, ვისაც ჯოჯოხეთის გეენა აქვს გამოვლილი, ყველაზე დაბალს კი – უბიწო და უცოდველი სულები. პირველ კატეგორიას მიეკუთვნებიან: სამჯერ დაქორწინებულები, უიღბლო თვითმკვლელები, გაკოტრებული მოთამაშეები, დუელგამოვლილები, მევალეებისგან გაქცეულები და სხვა. მეორეს კი – ვალებისგან თავისუფალი, პატიოსანი მოქალაქეები, საქმროები, არამსმელები, ქალთა სასწავლებლის სტუდენტები და სხვა;
8. მწერლად გახდომა სულაც არაა ძნელი. არ არსებობს მახინჯი, თავისი ტოლი რომ ვერ იპოვნოს, არც ისეთი სისულელე არსებობს, რომელსაც შესაფერისი მკითხველი არ გამოუჩნდება. ამიტომაც, თამამად… აიღე ქაღალდი, დაიჭირე ხელში ბატის ფრთა, გამოფინე დღის სინათლეზე დატყვევებული სიბრძნე და გაუტიე. გაუტიე და წერე, რაზეც მოგეგუნებოს: შავ ქლიავზე, ამინდზე, კვასზე, დიდ ოკეანეზე, საათის ისარზე, შარშანდელ თოვლზე… გულს რომ მოიჯერებ, აიღე ხელნაწერი და გულის კანკალით მიადექი რედაქციას. კალოშები წინკარში დატოვე და იკითხე: “ბატონი რედაქტორი აქ ბრძანდება?”, შედი ტაძარში და იმედებით აღსავსემ დატოვე შენი ნაწარმოები… მერე ერთი კვირა დივანზე წამოწოლილმა გაატარე, ჭერში ბუზები თვალე და ოცნებებით ისაზრდოვე… ერთი კვირის შემდეგ კი მიდი რედაქციაში და შენი ხელნაწერი უკან წამოიღე. ამ სამწუხარო ფაქტს სხვა რედაქციების კარების ატალახება მოსდევს… როცა ყველა რედაქცია შემოვლილია, ხელნაწერი კი მაინც დაწუნებული, ცალკე წიგნად გამოეცი. მკითხველი გამოუჩნდება;
9. ისეთ მწერლად გახდომა კი, რომელსაც ბეჭდავენ და კითხულობენ კიდეც, ძალიან ძნელია. ამისთვის აუცილებლად წიგნიერი უნდა იყო და ცერცვის მარცვლისოდენა ნიჭი მაინც გქონდეს. ესეც საქმეა – უძაღლო ქვეყანაში კატებს აყეფებდნენო;
10. იყავი პატიოსანი. მოპარული შენად არ გაასაღო, ერთი და იგივე ერთდროულად ორ გამოცემაში არ დაბეჭდო, თავი კუროჩკინად არ წარმოადგინო და პირიქით, უცხოურს ორიგინალურს ნუ დაარქმევ და ასე შემდეგ. მოკლედ, ათი მცნება გახსოვდეს;
11. ბეჭდვით სამყაროშიც არსებობს ქცევის წესები. აქაც, ისევე როგორც ცხოვრებაში, არ ღირს მტკივნეულ ადგილებზე ფეხის დაჭერა, ვიღაცაზე ხელის შეწმენდა, სხვისი თეფშიდან ჭამა და ა. შ.;
12. თუ წერა გინდა, შემდეგნაირად მოიქეცი. თავიდან თემა აირჩიე, აქ სრულიად თავისუფალი ხარ, შეგიძლია განგება ან თუნდაც თვითმმართველობა აიღო. მაგრამ მეორედ რომ არ აღმოაჩინო ამერიკა და თავიდან არ გამოიგონო დენთი, გადაღეჭილ თემებს ერიდე;
13. თემას რომ აარჩევ, აიღე სუფთა კალამი და ჩახუჭუჭებული კი არა, გასაგები ხელით დაწერე ფურცლის მხოლოდ ცალ გვერდზე, მეორე კი ცარიელი დატოვე. ეს მხოლოდ ქაღალდის ფაბრიკების გასამდიდრებლად არ კეთდება, არამედ სხვა, უფრო ამაღლებული მოსაზრებებითაც;
14. ფანტაზიას გზა მიეცი, ხელები კი დაიმორჩილე და სტრიქონების რაოდენობას ნუ გამოეკიდები. რაც უფრო მოკლედ და იშვიათად წერ, მით უფრო ხშირად დაბეჭდავენ. საერთოდ, მოკლე სიტყვა საქმეს არ აფუჭებს. ძველი საშლელიც ისევე, შლის როგორც ახალი.
15. წერას რომ დაამთავრებ, სახელიც მიაწერე. თუ დიდებას არ მისდევ და გეშინია, არ გცემონ, ფსევდონიმი გამოიყენე. მაგრამ, გაითვალისწინე, როგორი ციხე–სიმაგრეც არ უნდა გიცავდეს პუბლიკისგან, რედაქციაში შენი გვარი და მისამართი მაინც უნდა იცოდნენ, რა იცი, იქნებ რედაქტორს ახალი წლის მოლოცვა მოუნდეს;
16. ჰონორარი დაბეჭდვისთანავე მოითხოვე, ავანსი კი არ აიღო –მომავლის განიავებაა;
17. ჰონორარს რომ აიღებ, თავში ქვა გიხლია: გინდა ბორანი იყიდე, გინდა ჭაობი ამოაშრე, ფოტო გადაიღე, სამრეკლოს ზარი შეუკვეთე, ცოლის ტურნიური სამჯერ გაადიდებინე… ერთი სიტყვით, რაც გინდა ის ქენი. ჰონორარის ამბავში რედაქცია სრულ თავისუფლებას გაძლევს. თუმცა თუ თანამშრომელი ანგარიშის ჩაბარებას მოინდომებს, როგორ და რაში დახარჯა ფული, რედაქციას საწინააღმდეგო არაფერი ექნება;
18. დასასრულს, კიდევ ერთხელ გადაიკითხე ამ “წესების” პირველი სტრიქონები.
More
Less
Translation education
Bachelor's degree - Iliauni
Experience
Years of experience: 19. Registered at ProZ.com: Mar 2013.
Portfolio