W zasadzie to jest to samo, ale ktoś mógł zrobić rozróżnienie na potrzeby jakiejś publikacji, stosując termin "retroactive laws" (jako mający neutralne brzmienie) dla przypadków, gdy działanie prawa wstecz jest uzasadnione, i termin "ex post facto laws" dla sytuacji, gdy retroakcja nie powinna mieć miejsca.

Lex retro non agit - jedna z zasad prawa rzymskiego - prawo nie działa wstecz, określana również jako zasada nieretroakcyjności prawa (retroactio - wsteczna moc obowiązywania aktu normatywnego). Ustawodawca nie może ustanawiać przepisów prawa, które wiązałyby skutki prawne ze zdarzeniami prawnymi mającymi miejsce w przeszłości. Prawo musi być przewidywalne i budzić zaufanie a podmiot prawa musi mieć pewność, że w danej sytuacji postępuje zgodnie lub niezgodnie z obowiązujacym prawem. W prawie polskim zasadę tę wyraża np. art. 3 k.c.: Ustawa nie ma mocy wstecznej, chyba że to wynika z jej brzmienia lub celu.
Odstępstwa i wyjątki:
Zdarza się jednak, że prawo dopuszcza retroaktywność przepisów, gdy zmiana prawa związana jest z korzyściami lub nagrodami (np. art. 4 § 1 k.k.). Bezwzględnie niedopuszczalne jest natomiast stosowanie surowszego prawa (lex severior retro non agit). Zakazane jest również stosowanie wyjątków od powyższej reguły w zakresie prawa karnego i finansowego.
http://tinyurl.com/6yayna

„Zasada niedziałania prawa wstecz stanowiła wielokrotnie przedmiot rozważań Trybunału Konstytucyjnego: Trybunał Konstytucyjny wypowiadał się o jej znaczeniu jako istotnym składniku konstytucyjnej zasady państwa prawnego (...). Trybunał Konstytucyjny wyjaśniał, że ustawa działa z mocą wsteczną, kiedy początek jej stosowania ustalony został na czas wcześniejszy aniżeli ten, w którym ustawa stała się obowiązująca, to jest, w którym została prawidłowo ogłoszona. Treścią zasady lex retro non agit jest bowiem zakaz nadawania prawu mocy wstecznej. Zakaz ten dotyczy zwłaszcza przepisów normujących prawa i obowiązki obywateli, jeżeli prowadzi to do pogorszenia ich sytuacji w stosunku do stanu poprzedniego. Przyjmując tę zasadę za podstawę porządku prawnego, Trybunał Konstytucyjny nie wyklucza jednak możliwości odstąpienia od niej w szczególnie uzasadnionych okolicznościach.”
http://tinyurl.com/6evg5b

--------------------------------------------------
Note added at 3 hrs (2008-11-11 23:24:40 GMT)
--------------------------------------------------

Tu też jest rozróżnienie na tej zasadzie:

retroactive law
A statute that treats with facts or occurrences something that took place before the statute was enacted. While unusual, a retroactive law is only unconstitutional if it impairs vested rights, interferes with obligations under contracts (such as creating new obligations or attaching new disabilities), has the effect of an ex post facto law or bill of attainder, or is prohibited by the United States Constitution. Certain decisions granting new rights to criminal defendants under constitutional law have been given full retroactive effect. While others have been held to be effective only from the time of enactment forward.
http://www.yourdictionary.com/retroactive-law

ex post facto law
A law intended to apply to crimes or events that took place before its passage. The United States Constitution forbids the passage of ex post facto criminal laws, on the principle that it is wrong to punish an act which was not illegal when committed.
http://www.yourdictionary.com/ex-post-facto-law